Fuarın açılışı vesilesiyle, 15 Ekim salı sabahı düzenlenen basın toplantısına, Fuar Direktörü Juergen Boos, Alman Kitap Basım ve Yayıncıları Derneği Borsa Birliği (Börsenverein) Başkanı Karin Schmidt-Friderichs ve yazar Elif Şafak katıldı.
“Frankfurt’ta farklı düşüncelerdeki insanların barışçıl bir şekilde buluşup fikir alışverişi yaptığını” söyleyen Schmidt-Friderichs, “Bu, Frankfurt Kitap Fuarı’nın DNA’sında var” diye konuştu.
ELİF ŞAFAK: DOĞRU BİLGİ İÇİN YAVAŞLAMAMIZ GEREKİYOR
Fuarın bu yılki açılış konuşmalarından birini yapan Türk yazar Elif Şafak ise ise dünyada yaşanmakta olan siyasi ve toplumsal gelişmeler ışığında, iyimserlik ve kötümserliğe değindi. “2000’lerin başında dünyanın en büyük iyimserleri, teknoloji iyimserleriydi. Bilgiye erişimin kolaylaşacağı, insanların bilgi sahibi yurttaşlar haline gelerek doğru liderleri seçeceği ve demokrasinin dünya çapında yayılacağına dair bir inanış vardı” diye konuşan Şafak, “Bugün ise çok fazla bilgiye ve çok az bilgeliğe sahip olduğumuz bir dönemdeyiz. ‘Bilmiyorum’ demeyi uzun zaman önce unuttuk” dedi.
“Doğru bilgi için yavaşlamamız gerekiyor. Bunun için yavaş gazeteciliğe ve kitaplara ihtiyacımız var” sözlerini sarf eden Şafak’ın konuşması, salonda bulunanların en uzun süre alkışladığı konuşma oldu.
DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ İÇİN İNGİLTEREYE GİTTİM
Bir gazetecinin, Türkiye’deki sosyopolitik alanda nasıl ilerleme sağlanabileceğine ilişkin sorusuna verdiği cevapta ise toplumdaki “kırılgan” kesimlere ses verilmesi gerektiğine vurgu yapan Şafak, “İyimserliğin insanlardan gelmesi gerekiyor. Türkiye’de sesini duymadığımız çok insan var ve onların sesi çok önemli” diye konuştu.
Şafak, Türkiye’de özgür çalışıp çalışamadığına ilişkin soruya cevaben ise “Ben İngiltere’de bir göçmenim. Düşünce özgürlüğüne ihtiyacım olduğu için oraya gittim” dedi.
DEMOKRASİ VE KİTAPLAR ARASINDAKI BAĞ
Almanya Kültür Bakanı Claudia Roth ise 16 Ekim günü yapılan resmi açılış töreninde “Kitaplar özgürlük ve demokrasiye ihtiyaç duyar, tıpkı demokrasinin de kitaplara ihtiyaç duyduğu gibi,” dedi. Roth, kitabın özgür ve çeşitli düşüncenin sembolü olduğunu, ancak günümüzde bu özgürlüğün tehdit altında olduğunu vurguladı.
Roth, kitapların sorumlu vatandaşlar olmamızı sağladığını söylediği konuşmasında, “Kendi kaderini tayin etmeyi ve çeşitlilik içinde başarılı bir şekilde bir arada yaşamayı, farklılıklara saygı duymayı ve onları tanımayı teşvik ederler. Özellikle kültürel çatışmaların yaşandığı bu dönemde buna acilen ihtiyacımız var. Hem de çok acil olarak” dedi. Özgür, çeşitli ve açık düşüncenin sembolü olan kitapların bugün yine tehdit altında olduğunu vurgulayan Roth, “Ukrayna’da kitaplar, Ukrayna kültürünü ortadan kaldırmak isteyen Rus saldırganlar tarafından yakılıyor. Rusya, İran ve Çin’de kitaplar yasaklanıyor ve yazarlar baskı altına alınıyor, zulüm görüyor ve hapsediliyor” dedi. Ancak Avrupa’da da endişe verici eğilimler olduğuna dikkati çeken Roth, kitapçılar ve kütüphanecilerin ‘anti-demokratik’ güçlerin kendilerine vitrinlerine neyi koymaları ve stoklarında neyi bulundurmaları gerektiğini dikte etmek istediklerini söylediklerini belirtirken, “Buna izin vermemeliyiz ve vermeyeceğiz” diye konuştu.
İTALYA ONUR KONUĞU
Bu yıl fuarın onur konuğu İtalya. İtalyan Kültür Bakanı Alessandro Giuli, konuşmasında ifade özgürlüğünün korunmasına vurgu yaparak, hükümetinin zarar görebileceği durumlarda bile bu özgürlüğü savunacağını söyledi. Hessen Başbakanı Boris Rhein ise, ünlü İtalyan yazar Roberto Saviano ve mafya araştırmacısı Giovanni Falcone’yi demokrasi için önemli figürler olarak övdü.
Türkiye Fuar’a Kültür ve Turizm Bakanlığı ve İstanbul Ticaret Odası’nın organizasyonunda 20 yayıneviyle katılıyor. Türkiye standı yaklaşık 220 metrekarelik alanıyla ülke stantları arasında hatırı sayılır bir büyüklüğe sahip.
BU YIL ‘DEMOKRASI MÜCADELESI’ VE ‘YAPAY ZEKÂ’ TARTIŞMALARI ÖN PLANDA
20 Ekim’e kadar devam edecek fuarda bu yıl 15 sahnede 650 etkinlikte binden fazla yazar ve konuşmacı ziyaretçilerle buluşacak. Frankfurt Kitap Fuarı’nı cuma gününe kadar sektör çalışanları ziyaret edebilecek, cuma gününden itibaren ise halka açılacak. Kitap fuarının bu yılki onur konuğu ülkesi İtalya. Kitap fuarı pazar günü ABD’li tarihçi Anne Applebaum’a Alman Kitap Ticareti Barış Ödülü’nün verilmesiyle sona erecek. Bu yıl fuara yeni eklenen ‘Asya Sahnesi’ ve ‘Oyun İş Merkezi’ ile sesli kitap ve ‘podcast’ alanı iki katına çıkarıldı. Ayrıca, Netflix bu yıl ilk kez fuarda kendi standını açtı ve TikTok da popüler ‘BookTok’ formatıyla yine dikkati çekiyor. Bu yıl sektör için merkezi konulardan biri yapay zekâ oldu. Yapay zekânın süreçleri kolaylaştırabileceği ve yaratıcı ivmeler sunabileceği belirtilirken, bu sistemlerin yeteneklerinin tarihin en büyük veri hırsızlığına dayandığı da vurgulandı. Telif hakkıyla korunan metinler ve görsellerin, yazarların izni olmadan ve ücret ödemeden milyonlarca kez yapay zekâ sistemleri için eğitim materyali olarak kullanıldığını belirten Alman Kitapçılar Birliği Başkanı Karin Schmidt-Friderichs, “Bu böyle olamaz! Net kurallara ihtiyacımız var” dedi.(kaynak: Diken, DW)