Frankfurt, Almanya – “Sıfıra Dönüş. Alman Sürgününde Gazeteciler” adlı WDR 5 DOKU için Patrick Batarilo tarafından hazırlanan sesli belgeselde, siyasi nedenlerle ülkelerinden kaçmak zorunda kalan ve şu anda Almanya’da sürgünde yaşayan sıradışı gazetecilerin hikayelerine ışık tutuyor. Belgesel, baskı ve sansüre karşı farklı şekillerde mücadele etmeye devam eden ve geldikleri ülkelerdeki koşulları iyileştirmeye çalışan Türk araştırmacı gazeteci Cevheri Güven, Rus bir fotoğrafçı, Ukraynalı bir gazeteci ve Somalili bir muhabiri tanıtıyor.
Cevheri Güven: Sürgünde bir Türk gazeteci
Alman devlet yayın organı WDR tarafından hazırlanan sesli belgesel, Cevheri Güven’in mütevazı ve izole bir köyde nasıl yaşadığını anlatıyor. Bir zamanlar muhalif Nokta dergisinin genel yayın yönetmenliğini yapan Güven, şimdi Türkiye’deki en etkili hükümet karşıtı YouTube kanallarından birini yönetiyor. Türkiye’deki siyasi ve sosyal gelişmelerle ilgili haberlerini takip eden milyonlarca takipçiye ulaşıyor. Türk makamlarının kendisini “cumhurbaşkanını aşağılamak” ve “terör propagandası” yapmakla suçlamasının ardından 2016 yılında Almanya’ya kaçan Güven, ülkesindeki ihlalleri korkusuzca haberleştirmeye devam ediyor. Ancak bunun Almanya’da da bir bedeli var. Eşi ve çocukları için de. Belgeselde, daha yeni ortaya çıkardığı büyük bir yolsuzluk skandalı yüzünden çocuklarıyla tehdit edildiğini anlatıyor.
“Bazen tehditler çok güçlü olduğunda eşim bana soruyor: ‘Başka bir şey yapamaz mısın? “Ama işimi değiştirirsem hayatımın sonuna kadar üzülürüm. Ülkeme ihanet etmiş olurum. Hayatımın sonuna kadar gazeteci olarak kalacağım.”
Sesli belgeselde Güven’in yanı sıra başka gazetecilerin hikâyeleri de anlatılıyor. Rusya’dan gelen ve kimliği gizli tutulan fotoğrafçı Leipzig’de gözlerden uzakta yaşıyor ve kendini takıntılı bir şekilde Ukrayna’daki saldırı savaşıyla ilgili gerçekleri gösteren fotoğraf galerilerine adıyor. Çalışmaları Rusya’daki devlet propagandasını kırmayı ve çatışmanın gerçekliğini görünür kılmayı amaçlıyor.
Somalili gazeteci Berlin’in kalbinde, travmatik bir kaçışın ardından Somali’deki meslektaşlarının güvenliği için kampanya yürütüyor. Kendi şiddet ve tehdit deneyimlerine rağmen, ülkesindeki gazetecilere kendilerini tehlikelerden nasıl koruyabilecekleri konusunda uzaktan tavsiyelerde bulunuyor.
Uluslararası Gazeteciler Derneği’nin (IJA) rolü
Güven’in kurucularından olduğu Uluslararası Gazeteciler Derneği (IJA) kendisi gibi sürgündeki gazetecileri destekliyor – IJA hukuki yardım sunuyor, gazetecileri uluslararası medya ile buluşturuyor ve basın özgürlüğünün istikrarsız durumuna dikkat çekmek için etkinlikler düzenliyor. Güven, “IJA, sürgündeki gazeteciler adına basın özgürlüğü ve insan hakları için mücadele eden bir kurum sözcüdür,” diye vurguluyor.
Patrick Batarilo belgeselde, IJA’yı Türkiye’nin bağımsız basınının bulunduğu yer olarak tanımlıyor – Batarilo, deneyimli, sempatik, metropolitan ve kendine güvenen Türk medya yıldızlarına IJA’nın ofis olarak kullandığı mütevazi mekanda karşılaştığını da ifade ediyor. IJA‘nın sürgündeki gazetecilerin çalışmalarını sürdürmelerine ve haberlerini uluslararası alanda duyurmalarına olanak sağladığını belgeselde anlatan Güven, birbirleriyle nasıl dayanışma içinde olduklarını da vurguluyor.
Sürgündeki gazeteciliğin hakikat ve adalet için güçlü bir ses olmaya devam edebileceğini ifade eden belgesele, aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
https://www1.wdr.de/radio/wdr5/sendungen/dok5/feature-back-zero-journalisten-im-exil-100.html
Sürgündeki gazetecilerin haberciliği kamuoyunu aydınlatmada ve etkilemede önemli bir rol oynamaktadır.
Milyonlarca takipçisi ve sarsılmaz bir iradeye sahip olan sürgündeki gazeteciler, sansürsüz haberlere ve gerçek haberciliğe özlem duyan pek çok insanın kalbinde sağlam bir yer edinmişlerdir. Onların çabaları, gazeteciliğin süregelen cesaretini ve önemini simgelemektedir.