Expression Interrupted platformu tarafından hazırlanan “İfade ve Basın Özgürlüğü Gündemi” raporunun 10’uncusu yayımlandı. 2024 yılının Nisan, Mayıs ve Haziran aylarını kapsayan rapor, dava takip çalışmaları ve açık kaynak araştırmalarıyla elde edilen verilere dayanıyor. Bu üç aylık dönemde toplam 192 gazeteci, ilk derece mahkemelerinde 101 ayrı davada yargılandı.
Sonuçlanan 24 davadan 17’sinde gazeteciler beraat ederken, 12 gazeteciye ceza veya tazminat kararı verildi. Bu dönemde, sekiz gazeteci toplam 25 yıl 6 ay 15 gün hapis cezasına çarptırıldı ve beş gazeteci 62 bin 500 TL tazminat ödemeye mahkum edildi.
Yargılama Süreci ve Suçlamalar
Bu dönemde gazetecilere açılan en az 10 davada ilk duruşmalar yapıldı. Gazetecilere en çok “terör örgütü propagandası”, “hakaret” ve “örgüt üyeliği” suçlamaları yöneltildi. “Terör örgütü propagandası yapmak” (TMK 7/2) suçlaması, 25 ayrı davada öne çıktı.
“Terör örgütü propagandası” suçlamasını, 23 davada “hakaret” (TCK 125) ve 22 davada “silahlı örgüte üye olma” (TCK 314/2) suçlamaları izledi. Ayrıca, dokuz davada gazeteciler “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) ile suçlandı.
Tutuklamalar ve Yeni Davalar
Gazetecilere yönelik yargısal baskının bir göstergesi olan tutuklu gazeteci sayısında 2023 boyunca gözlemlenen azalma, 2024’ün ikinci çeyreğinde yeni tutuklamalarla kesintiye uğradı. Nisan ve Mayıs aylarında beş gazetecinin tutuklanmasıyla cezaevindeki gazeteci sayısı 33’e kadar yükseldi ancak rapor dönemi sonunda 28 olarak kaydedildi.
Gazetecilere, yaptıkları haberler, yazdıkları kitaplar, katıldıkları söyleşiler ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle yeni davalar açılmaya devam etti. Bu süreçte, üç ay içinde dokuz gazeteci ve köşe yazarı hakkında yedi yeni dava açıldı.